TNO: Onderzoek naar lokale energiegemeenschappen

Geschreven door Joke Kort, Senior onderzoeker bij TNO

30 november 2023

  • coöperatieve wereld
  • Energiegemeenschappen
  • local4local
  • Lokale prijs

De onmisbare rol van energiecoöperaties in de energietransitie

Een gesprek over nut en noodzaak van energiecoöperaties met Esther van der Waal, projectcoördinator bij Grunneger Power, Wessel van der Galiën van duurzame energieleverancier Energie VanOns en senior onderzoeker Joke Kort, senior onderzoeker bij TNO.

“We doen vanuit TNO onderzoek naar lokale energiegemeenschappen. In het toekomstige energiesysteem zijn ze absoluut nodig. We redden het niet met alleen marktpartijen en overheden”, zegt Joke. “Lokale coöperaties helpen niet alleen meer hernieuwbare energie op te wekken, maar kunnen ook de sociale cohesie en kwaliteit van leven in een dorp of wijk bevorderen. En die twee fenomenen versterken elkaar.”

Regie over eigen energie

Esther: “Mensen een centrale rol geven in de energiemarkt is wat COMMUNITAS beoogt en wij zijn in dit ruim driejarige project een grote pilot. Het traditionele marktmodel waarin grote bedrijven jou energie leveren, wordt steeds meer vervangen door lokale gemeenschappen die hun eigen opwek en levering organiseren. Het marktaandeel van energiecoöperaties groeit gestaag. Je bent dan geen anonieme klant van een grote leverancier maar actief betrokken bij je eigen opwek. Regie over eigen energie noemen we dat.”

Meest groene vorm van energielevering

Opwekken van energie is één, levering aan de consument een tweede. Dat is de rol van coöperatieve energiebedrijven als Energie VanOns, dat de schakel vormt tussen de duurzaam opgewekte energie van de energiecoöperaties en de levering aan hun leden. “Het is de meest groene vorm van energie bij de klant brengen”, zegt Wessel.

“Dichtbij duurzaam opgewekt en geleverd. We werken volgens het beginsel ‘profit for purpose’. Winsten die bedrijfseconomisch niet nodig zijn, herinvesteren we in de energiecoöperaties. Alles is gericht op duurzaamheid en leefbaarheid. Geen winst naar aandeelhouders, maar inspraak en dus directe betrokkenheid door leden van de energiecoöperaties. De kunst is daar nu om de opgewekte stroom op juiste momenten te gebruiken en daar een nieuw marktmodel voor te ontwikkelen.”

Burgers helpen bij actieve rol

Dat gebeurt onder meer in het project Local4local, waarin Grunneger Power en Energie VanOns met tien andere partijen samenwerken onder de vlag van Energie Samen, de belangenorganisatie van energiecoöperaties in ons land. Het doel van Local4local is een coöperatief model realiseren voor duurzame collectieve energievoorziening waarin de eindgebruiker niet meer betaalt dan de kostprijs+. Daarmee wordt bedoeld de prijs voor opwek, inkoop, distributie, opslag, delen en leveren van hernieuwbare energie. De plus staat voor reserveringen, opvang van risico’s en investeringen.

“Dit project en het Europese COMMUNITAS zijn beide gericht op het bevorderen van een actievere rol van burgers op de energiemarkt. Zij moeten controle krijgen over hoe ze duurzaamheid in hun plaats of wijk gestalte willen geven. Nu worden overschotten aan duurzaam opgewekte energie door energiecoöperaties verkocht op de groothandelsmarkt. We willen dat er zoveel mogelijk energie naar onze leden gaat en dat tegen kostprijs. Dat model ontwikkelen is de uitdaging waar we voor staan”, zegt Esther.

Meer weten? Lees het hele artikel op de site van TNO.